براي نخستين بار در تاريخ ايران، مطالبات زنان در انتخابات بر دو خواسته مطرح شد :
اول - بازنگری و اصلاح در اصول 19و 20و21 و 115 قانون اساسي
دوم - الحاق بي قيد و شرط به كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان
لازم بذکر است که سه تن از چهار كانديداها (موسوی، کروبی و رضایی) برنامه ي خود را درباره ي مسائل زنان بيان كردند و در مناظره میان همگرایی و نمایندگان کاندیداها تنها نمایندگان دو کاندیدا (موسوی و کروبی) حضور یافتند.
گفتنی است که دو كانديدا (موسوی و کروبی) فقط از اجرای اصول معطل مانده ي قانون اساسي ياد كرده و الحاق به کنوانسیون را با حق تحفظ در مواردی که مغایر اصول شرع و قانون نباشد وعده می دهند.
دور اول مناظره
ن .ه. زنان : بیانیه موسوی نیز با هوشیاری از اعلام موضع در مورد تبعیض های آن دوره سکوت پیشه کرده است. اگر قرار بود در اين بيانيه ها به مسئله زنان نگاه منصفانه ای بشود باید قید می شد كه چطور در هفته ي اول بعد از انقلاب دادگاه خانواده حذف شد، مسئله ي سنگسار به ميان آمد، حجاب اجباري شد، زنان قاضي و نخبگان دانشگاهی و معلمین و کارمندان به دليل فضاي سياسي و ايدئولوژيك از كار كنار رفتند و اصولن در مورد نقص حقوق شهروندی از نظر تاریخی موضع گیری می کرد و تنها به بخش موفقیت انقلاب در برابر متحجران بسنده نمی کرد.
با اینکه بیانیه های مختلف آقای کروبی مرتب بر رعایت حقوق شهروندی تاکید کرده است اما روایتی که از تاثیرانقلاب بر زنان دارد منحصر به متحجران است.
ن . موسوی : مهمترين صحبت وي درباره ي زنان در نهم خرداد مطرح شد كه ذيل 5 هدف و 47 گزاره بود و و اولین هدف حذف كليه ي قوانين تبعيض آميز عليه زنان از طريق لايحه بود.
اگر رئیس جمهور هم بدون قید و شرط بخواهد در این مرحله کنوانسیون تصویب شود امکان عملی اش نیست. فرض کنید الان یک خانمی کاندیدا باشد و اعلام کند که کنوانسیون را بدون حق شرط به تصویب می رسانم، اما کنوانسیون از این مرحله گذشته و عبور کرده و امكان بازگشت یک موضوعی که در دستور مجمع هست، در دستور کار دولت به لحاظ سیر قانونی نیست بنابراین تقاضا کارشناسی نیست. در عین حال آقای مهندس موسوی هم نظرشان این است که پیگیری بکنند کنوانسیون را با رعايت مقتضيات مذهبي و ملي.
ن . کروبی : در بيانيه آقاي كروبي رسيدگي به اصول معطل مانده قانون اساسي هم تاكيد شده است .
به عنوان يك كشور اسلامي با حق شرط به كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان مي پيوندیم. ائتلاف اسلامي زنان نيز چند بيانيه داشتند و نمي توان انتظار داشت يك كانديدا فقط مطالبات يك گروه را مورد توجه قرار دهد. برنامه هايي كه رييس جمهور در پيش مي گيرد، بايد از كانال شوراي نگهبان عبور كند. پس بايد خواسته هاي عملي و در حد اختيارات رييس جمهور داشته باشيم. ما مي خواهيم برنامه هايي را مطرح كنيم كه قادر به اجرا كردنش باشيم و مطالبات نيز بايد متناسب با شرايط مطرح شود.
ن . ه . زنان : در مورد محدودیت اختیارات رئیس جمهور پاسخ های نمایندگان موسوی و کروبی را به چالش کشیده و می گوید : "احمدي نژاد نشان داد كه رييس جمهور مي تواند تغييرات ساختاري - البته واپسگرایانه ای - انجام دهد. چرا مي گوييد رييس جمهور نمي تواند ساختار را تغيير دهد؟ چطور احمدي نژاد توانست گفتار بنيادگرايانه اش را حتا تا قوه ي قضاييه و مجلس هم پيش ببرد؟ مگر مواد 23 و 25 که در مورد چند همسری و صیغه است را رييس جمهور در لايحه خانواده نگنجاند و برخی مجلسی ها از آن دفاع نکردند و نمی کنند؟! مگر قاضی هایی که استقلال رای داشتند در دوره احمدی نژاد احکام ده ها سنگسار و اعدام زیر هیجده سال را صادر نکردند در حالی که می دانیم قوه قضاییه ربطی به دولت ندارد؟! مگرفضای امنیتی و گشت های کوچه و خبایان و این بگير و ببندها در دوره ي احمدي نژاد و بر اثر توسعه گفتمار او نیست؟!"
دور دوم مناظره
ن . ه . زنان : اصلاحات ساختاری جنسیتی بر دو محور اساسي برابري و حق مشارکت مدنی است و تحقق این دو محور نیاز به تغييرات اساسي دارد.
برابری : در دو بیانیه با لفظ برابري به شكل تابو برخورد شده و از عدالت، که پایه گفتار جنسيتي جمهوری اسلامي است استفاده شده و رفع تبعیض از زنان منوط به رعایت عدالت شده که هر دولتی در طول این سی سال آن را یک نوعی معنا می کند. بدین ترتیب عدالت و رفع تبعیض جنسیتی نوعی مفاهیم نسبی و قابل تفسیر بوده و نمی توانند تامین کننده برابری برای زنان باشند. قوه مجریه با خود فرهنگ و گفتاري به فضاي سیاسی- اجتماعي مي آورد كه بر سایر دستگاه ها و فرهنگ عمومی تاثیر گزار است و بنابراین یک رئیس جمهور پیشرو نباید در تغییر ساختارهای جنسیتی دست خود را ببندد.
حق مشارکت مدنی : نكته ي مغفول مانده ي ديگر در بيانيه ها نحوه مشاركت است. آيا من با اين حجابم مي توانم در مجموعه دولت مديركل بشوم؟ اين که دیگر ربطی به شورای نگهبان ندارد و از اختيارات رييس جمهور است؟! اگر چنین اتفاقی بیفتد يعني در برنامه های جنسیتی اصلاحات ساختاري صورت گرفته است. مشکل اینجاست که اگر بندهای جنسیتی قانون اساسی اصلاح نشود، تحقق وعده هایی كه در بيانيه ها مطرح شده، با سيكل بسته ای مواجه می شود که یک سر آن قانون اساسی است و سر انجام به موضوعاتی مانند رعایت موازین اسلامی که تفسیر سلیقه ای از آن می شود بر خورد خواهد کرد و تنها عده ای از دسترسی به مشارکت بهره می برند که در چارچوب موازین اسلامی مورد نظر آقایان عمل کنند. همگرايي توجه دارد كه آقاي كروبي بحث سهميه بندي براي مديريت هاي مياني را در برنامه ي خود گنجانده است و برنامه ي آقاي موسوي هم به نوعی به تبعيض مثبت توجه دارد؛ اما اجرای این برنامه ها بدون توجه به دسترسي برابر شهروندان زن به مشارکت سیاسی ميسر نيست.
ن . موسوی : اين كه ايشان با اين حجاب مديركل بشود، اصلاح ساختاري نيست، رفتاري است. منظورتان از اصلاح ساختاري چيست؟
شهلا لاهيجي از ميان حاضران : اصلاح ساختاري يعني شايسته سالاري بر مبناي توانمندي، نه به عنوان خودي و غير خودي. يعني كسي كه پوششش مثل شما نيست و از شما توانمندتر است، بر سر كار بيايد.
ن . ه .زنان : منظور عوض شدن سيستم حكومتي نيست، ما مي گوييم چارچوب جمهوريت رعايت شود. اصلاحاتي كه ما را به مشاركت مدني، حقوق شهروندي برابر و برداشتن خودي و غيرخودي مي رساند، چقدر در برنامه هايتان هست؟ چارچوب برنامه ريزي شما چقدر به بحث برابري مشرف است؟
ن . موسوی : برنامه هاي موسوي با نگاه تغيير رويكرد به موضوع زنان، جايگاه زنان و نگرش به زنان است. در صورت رييس جمهور شدن موسوي، بناست كه دفتري با عنوان دفتر ايجاد فرصت هاي برابر ايجاد شود. كلمه ي برابري براي ما تابو نيست، اما ديديد كه در دوران اصلاحات حتا عبارت "عدالت جنسيتي" را نيز تاب نياوردند و از برنامه چهارم توسعه حذف كردند. ما به نگرش امام پايبند هستيم كه مي گويد تساوي من جميع جهات براي زنان نيست. خداوند زن و مرد را از دو جنس آفريده است و اگر از هر جهت مساوي بودند، لزومي نداشت از دو جنس آفريده شوند. اما اين تفاوت ها نبايد منشا تبعيض باشد. يعني كسي نبايد به جهت زن بودن از امكانات، پيشرفت ها، فرصت هاي مديريتي، خروج از كشور و ... محروم شود.
ن . کروبی : با تغيير نگرش رييس جمهور مي شود شاهد تغيير خيلي از سياستها باشيم و ادبيات و تغيير گفتمان بر قواي ديگر تاثيرگذار باشد. ما اصلاح در چارچوب قانون را در نظر داريم و البته با تغيير گفتمان رييس جمهور خيلي تحولات مي تواند در حيطه ي زنان اتفاق بيفتد. مثلا آقاي كروبي مي گويد اگر من رييس جمهور شوم، گشت ارشاد خود به خود حذف مي شود. جداسازي جنسيتي برداشته مي شود .يك وقت ما بحث تبعيض بين زن و مرد داريم و يك وقت بحث تبعيض بين زنان است. من معتقدم بحث خودی و غیر خودی نبايد باشد و اگر من سمت بگيرم، قطعا شما را مديركل خواهم كرد.
ن .ه . زنان : حتی اگر شما بخواهید حراست اجازه نمی دهد.
ن . کروبی : اكنون حراست هاي موجود خود را با ادبيات احمدي نژادي تطبيق داده اند و اگر كروبي رييس جمهور شود، با ادبيات او تطبيق خواهند داد. اكنون دو سال است كه پاسخ گزينش من حتی با اين پوشش از حراست دانشگاه نيامده است. يعني آنها تنها با پوشش مشكل ندارند. اگر من هم جاي شما بودم خود را در موضع نقد قرار مي دادم، اما آيا هيچ نكته ي مثبتي در بيانيه ها نيست؟ با اين وصف این شما هستید که داريد رويكرد خودي و غيرخودي را شروع مي كنيد. ما هر چه دست به سوي شما دراز مي كنيم كه نظراتتان را بدهيد تا ما در برنامه ها لحاظ كنيم، شما پاسخي نمي دهيد.
دوره سوم مناظره
دوره سوم مناظره با طرح سئوال از سوی حاضرین خطاب به نمایندگان موسوی و کروبی ادامه یافت.
س : از سوي اعضاي ستاد كروبي اين شعار مطرح مي شود: "حجاب اختياري، حق زن ايراني"، آيا اين برنامه ي آقاي كروبي ست يا عوامفريبي؟
ن . کروبی : طرح بحث حجاب اختياري از سوي طرفداران، به معني موضع كروبي نيست. هرچند من معتقدم حجاب بايد شخصي و اختياري باشد. اگراجبار باشد، نتيجه اش همين مي شود كه در خيابان ها مي بينيم. البته فكر نمي كنم كه كروبي بخواهد حجاب را اختياري كند و اگر بخواهد هم، شوراي نگهبان نمي گذارد.
س: صحبت هايي كه خانم رهنورد درباره ي مسائل زنان كرده است خوب و اميدوار كننده است، اما اينها تنها نظرات همسر كانديداست و كافي نيست. چرا آقاي موسوي نظرات خود را روشن بيان نمي كند؟
ن . موسوی : سكوت موسوي به معناي قبول مواضع همسرش است هر چند که خود او هم در مورد زنان بارها سخنرانی داشته است.
س : من به خاطر نوع پوشش و اعتقادم از ادامه تحصیل در رشته دکترا محروم شده ام، چرا؟ و شما چه واکنشی در مقابل چنین اتفاقاتی دارید؟
مستقیما پاسخی داده نشد. شاید بتوان پاسخ را در گفته های نمایندگان کاندیداها یافت.
س: وقتي مي گوييد شايسته سالاري مهم است، آيا گزينش هاي عقيدتي در صورت انتخاب شدن اين كانديداها برداشته خواهد شد؟
مستقیما پاسخی داده نشد. شاید بتوان پاسخ را در گفته های نمایندگان کاندیداها یافت.
س: بازي كردن با واژه هاي "عدالت، مساوات و برابري" دور باطل است. خانم شجاعي روشن بگوييد عدالت در چارچوب تفاوت هاي زن و مرد، يعني چه؟ و خانم كديور بالاخره نگفتيد آيا واژه ي "برابري" براي شما تابو است؟
ن . موسوی: براي رشد و كمال زن و مرد حدي قائل نيستيم و هر كدام در حد توان و استعدادشان مي توانند پيشرفت كنند. بخشي از موضوعات زنان نظري است و بايد با افراد خاص در شرايط خاص مورد بررسي قرار گيرد. موضوع زنان اتفاقا 30 سال نيست كه مورد توجه مراكز تحقيقاتي است. بلكه در سالهاي اخير مورد توجه قرار گرفته است. اگر نقش دولت را در اشتغال زنان هيچ مي انگاريد، چرا در چهار سال گذشته سه درصد كاهش داشته است و نرخ بيكاري زنان دو برابر شده است؟
ن . کروبی: برابري تابو نيست، اما اگر پذيرفتيم، بايد برابري كامل باشد. يعني زنان ديگر مهريه و نفقه و اينها را نخواهند.
در اين هنگام حاضران با تاييد حرف وي، شروع به دست زدن كردند. ن . کروبی : اما همه خانم ها اين را كاملا قبول ندارند و بر خلاف شما فكر مي كنند.
شهلا لاهيجي : تلويزيون را به ما بدهند، موضوع براي همه ي زنان روشن مي شود.
س: گروهي از حاميان موسوي شعار "با موسوي بي روسري" مي دهند. آيا اين موضع آقاي موسوي است؟
مستقیما پاسخی داده نشد. شاید بتوان پاسخ را در گفته های نمایندگان کاندیداها یافت.
س: خانم شجاعي، اينكه يك زن نمي تواند آزادي انتخاب پوشش داشته باشد، برابري ست؟ مساوات است؟ يا عدالت؟
ن . موسوی : حجاب اصلن نه برابری است و نه عدالت. این که حجاب برای زنان قرار داده شده یک مقررات داخلی است اما در منشور جایگاه زن که شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب کرده است، اعلام شده که حجاب حق است و خیلی منت بر زنان گذاشته اند که زنان حق ...و در این منشور خیلی بازی با کلمات شده است. اما این حق نیست من می خواهم عرض کنم که حجاب یک تکلیفی است، مسئولیتی است که قانون و مقررات جاری کشور بر اساس قاعده اکثریت و اصل دمکراسی برای زنان قرار داده است. حالا آیا این درست هست یا نه من در جای دیگری نظراتم را دادم .این که آیا اگر یک امر واجب را الزام بکنیم این صحیح است؟! یا بگذاریم که جامعه خودش انتخاب کند. آیا اسلامی بودن جامعه ما به این است که سر زنان پوشش داشته باشد، اگر فساد باشد، اگر دروغ باشد، اگر مقامات بالای کشور در رسانه ملی تهمت بزنند، هتاکی کنند، دروغ بگویند، آمار غلط بگویند، مفاسد سیاسی اشکال ندارد؟! ما فقط به صرف ظاهر بخواهیم به اسلامی بودن خودمان تاکید بکنیم. اینها مسائلی قابل بحث است و من در جای خودش نظراتم را گفتم. اما به طور خلاصه این مقوله نه برابری است و نه عدالت.
س : من يك زن كرد سني هستم. يعني سه اقليت در يكجا. و اين يعني نهايت اقليت قلمداد شدن در اين جامعه. برنامه ي شما درباره ي اقليت ها چيست؟ آيا آنها در برنامه هاي شما هم نمي توانند به مقامات بالا برسند؟
ن . کروبی : آموزش، رسانه، توزيع عادلانه ي قدرت، و حكمراني محلي حق اقليت هاي ماست. من كردها را بزرگترين قوم ايراني مي دانم و در واقع آنها اقليت نيستند.
2 نظرات:
من کاملن موافقم که اوضاع زنان تو کشورمون خرابه. اما بهتره یه کم منطقی باشیم. تو از کاندیدات میخوای چی بشنوی؟!! تو کشوری که اگه اصلن حتی دولت هم اعلام کنه و همه مراجع هم اعلام کنن که حجاب اختیاریه، به آتیش کشیده میشه . . . به خودت و دو رو بریهات نگاه نکن. . . ما درصد خیلی کمی از جامعه هستیم . . . ولی، موفق و پیروز باشی. ممنون از خبرت.
این اکثریت رو کی تعیین کرده؟ چه جوری تعیین کرده؟ تا اونجایی که من می دونم حتی اوایل انقلاب حجاب بزور و اجبار به خانمها تحمیل شد. چجوری می گن الان اکثریت حجاب می خوان!!!!
ارسال یک نظر